Brexit, czyli wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, był jednym z najbardziej przełomowych wydarzeń gospodarczych XXI wieku. Zakończenie ponad czterech dekad członkostwa w unii gospodarczej i politycznej, która ukształtowała relacje handlowe, migracyjne i polityczne na całym kontynencie, przyniosło daleko idące zmiany. Choć decyzja o Brexicie była podjęta już w 2016 roku, jego pełne skutki są odczuwalne dopiero teraz, gdy obie strony próbują odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
Gospodarcze relacje między Wielką Brytanią a Unią Europejską były przez lata niezwykle bliskie, a Unia stanowiła największego partnera handlowego Wielkiej Brytanii. Wpływ Brexitu na te relacje gospodarcze można zrozumieć poprzez kilka kluczowych obszarów, które uległy zmianie: handel, inwestycje, migrację oraz kwestie regulacyjne.
Po wyjściu z UE Wielka Brytania straciła dostęp do jednolitego rynku oraz unii celnej. Oznacza to, że towary przemieszczające się pomiędzy Wielką Brytanią a państwami UE są teraz objęte kontrolami celnymi, regulacjami granicznymi oraz mogą podlegać cłom. To stworzyło poważne zakłócenia w handlu, zwłaszcza w pierwszych miesiącach po Brexicie, kiedy wiele firm miało trudności z dostosowaniem się do nowych procedur. Koszty administracyjne wzrosły, co wpłynęło na opłacalność transakcji, a wiele firm musiało zrezygnować z bezpośrednich relacji handlowych na rzecz bardziej skomplikowanych łańcuchów dostaw.
Brexit zmienił także krajobraz inwestycji zagranicznych. Przed wyjściem z UE Wielka Brytania była jednym z najważniejszych hubów dla firm międzynarodowych, które chciały prowadzić działalność na terenie całej Unii Europejskiej. Jednak po Brexicie wielu inwestorów zaczęło przenosić swoje biura i operacje do krajów UE, aby zachować dostęp do jednolitego rynku. Szczególnie sektor finansowy odczuł te zmiany, ponieważ Londyn, jako centrum finansowe, stracił część swojej międzynarodowej roli. Wiele firm finansowych, banków oraz funduszy inwestycyjnych zdecydowało się na przeniesienie swojej działalności do miast takich jak Paryż, Frankfurt czy Amsterdam.
Migracja była kolejnym kluczowym obszarem zmian po Brexicie. Przed opuszczeniem UE obywatele państw członkowskich mogli swobodnie przemieszczać się między Wielką Brytanią a krajami UE, co miało duży wpływ na rynek pracy. Po Brexicie Wielka Brytania wprowadziła nowy system wizowy, który znacząco utrudnił dostęp do brytyjskiego rynku pracy dla obywateli UE. To z kolei wpłynęło na sektory, które tradycyjnie polegały na zagranicznej sile roboczej, takie jak rolnictwo, opieka zdrowotna czy gastronomia. Niedobory pracowników stały się realnym problemem, co dodatkowo wpłynęło na brytyjską gospodarkę, zwłaszcza w kontekście pandemii COVID-19.
Zmiany regulacyjne również były kluczowym elementem po Brexicie. Wielka Brytania zyskała wolność w tworzeniu własnych regulacji, niezależnych od przepisów unijnych. To mogłoby teoretycznie dać brytyjskim firmom większą elastyczność, ale jednocześnie stwarzało ryzyko braku kompatybilności z rynkiem UE, co utrudniało handel międzynarodowy. Przykładem tego są różnice w przepisach dotyczących ochrony danych osobowych – brytyjskie firmy muszą teraz spełniać zarówno wymagania UE, jak i lokalne przepisy, co generuje dodatkowe koszty.
Zmiany te miały również głębsze skutki polityczne. Brexit znacząco wpłynął na integrację europejską, wywołując debaty w innych krajach członkowskich na temat przyszłości UE. Chociaż żadne z państw członkowskich nie zdecydowało się na podobny krok, Brexit pokazał, że wyjście z Unii jest możliwe, co mogło wpłynąć na relacje między państwami członkowskimi. Współpraca na wielu płaszczyznach – gospodarczej, politycznej i obronnej – została zakwestionowana, a procesy negocjacyjne między Wielką Brytanią a UE pokazały, jak trudne jest rozwikłanie tak skomplikowanych relacji.
Nie można też zapomnieć o wpływie Brexitu na Irlandię Północną. Z powodu swojej specyficznej sytuacji geopolitycznej, gdzie graniczy z Republiką Irlandii, będącą członkiem UE, Brexit wprowadził istotne napięcia. Protokół północnoirlandzki, który miał na celu uniknięcie twardej granicy między Irlandią Północną a Republiką Irlandii, wprowadził kontrole celne na towary przemieszczające się między Wielką Brytanią a Irlandią Północną. To stało się źródłem politycznych napięć i protestów, co pokazuje, jak skomplikowane skutki gospodarcze i społeczne może mieć jedno polityczne wydarzenie.
Jednak mimo tych wyzwań, nie można zapominać, że Brexit daje także Wielkiej Brytanii pewne nowe możliwości. Wielka Brytania może teraz prowadzić niezależną politykę handlową, zawierając umowy handlowe z krajami poza UE. Przykładem tego jest porozumienie handlowe z Japonią czy negocjacje z USA, które mogłyby otworzyć nowe rynki dla brytyjskich produktów. To jednak długi proces, który wymaga przystosowania się do nowych warunków, zarówno przez rząd, jak i przedsiębiorstwa.
Podsumowując, Brexit wprowadził głębokie zmiany w relacjach gospodarczych Europy. Relacje te, choć skomplikowane, będą nadal ewoluować w miarę jak Wielka Brytania i UE adaptują się do nowej rzeczywistości. Wpływ na handel, inwestycje, migrację i regulacje pokazuje, że gospodarki europejskie są ze sobą ściśle powiązane, a decyzje polityczne, takie jak Brexit, mogą mieć długofalowe konsekwencje dla wszystkich stron. Czy te zmiany są korzystne, czy niekorzystne, będzie zależało od sposobu, w jaki rządy i przedsiębiorstwa podejdą do nowych wyzwań i możliwości.
